Keukentafelgesprek bepaalt de regeldruk van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015

Mensen die in de toekomst een beroep op de gemeente doen, moeten in een ‘keukentafelgesprek’ eerst de mogelijkheden verkennen van hulp door hun naaste omgeving. Zo’n gesprek biedt kansen op een integrale aanpak van en maatwerk in de ondersteuning. Maar onduidelijkheid in de regeling kan veel extra regeldruk veroorzaken. De nieuwe wet maatschappelijke ondersteuning 2015 zou bovendien onnodige herhalingen van medische beoordelingen moeten voorkomen. Dit staat in het advies van Actal, het Adviescollege toetsing regeldruk, over het nieuwe wetsvoorstel.

Wees 100% duidelijk over de verplichtingen van het sociale netwerk
Burgers die niet meer zelfredzaam zijn, kunnen een beroep doen op de gemeente. De gemeente onderzoekt dan de behoefte aan ondersteuning. Daarbij gaat de gemeente niet alleen kijken naar de persoonlijke voorkeuren van de aanvrager maar ook naar de mogelijke inzet van de naaste omgeving bij het verlenen van hulp. Ook de mogelijke samenhang met problemen op het terrein van werk, inkomen en onderwijs wordt bezien. “Deze integrale benadering biedt een uitgelezen kans om de kwaliteit en effectiviteit van de gemeentelijke dienstverlening te vergroten. De regeldruk voor burgers kan hierdoor afnemen”, aldus Jan ten Hoopen, collegevoorzitter van Actal. Maar helaas maakt de wet niet duidelijk of het sociale netwerk actief aan dit onderzoek moet meewerken. Ook is onduidelijk welke rol het sociale netwerk in de praktijk gaat spelen bij het wel of niet toekennen van de ondersteuning. Actal adviseert om de wet op dit punt te verhelderen. Maak volkomen transparant wat de aard en de reikwijdte van de ‘verplichtingen’ van het sociale netwerk zijn bij de noodzakelijke ondersteuning en begeleiding. “Onduidelijkheid leidt onvermijdelijk tot spanningen en irritaties in de gesprekken met burgers en hun naaste omgeving. De ervaren regeldruk neemt hierdoor toe. Dat kan het bereiken van het doel van de wet in gevaar brengen”, aldus Jan ten Hoopen.

Voorkom overbodige medische beoordelingen en indicatiestellingen
Gemeenten moeten straks de noodzaak van ondersteuning en begeleiding beoordelen. Zij moeten bekijken of deze voortkomt uit medische beperkingen en/of psychische of psychosociale problematiek. Het kan dus voorkomen dat een dergelijk onderzoek al eerder heeft plaatsgevonden, bijvoorbeeld bij de aanspraak op de AWBZ. Nu de gemeenten de verantwoordelijkheid voor ondersteuning en begeleiding overnemen, ontstaat het risico dat zij burgers opnieuw gaan keuren. “Gemeenten moeten altijd een uiterste inspanning doen om te voorkomen dat mensen een onnodige medische keuring of beoordeling moeten ondergaan”, zegt Jan ten Hoopen.