Kwaliteit gastouderopvang niet direct geholpen met papieren eisen
Het kabinet maakt onvoldoende duidelijk of er nu al nieuwe en aanvullende wettelijke maatregelen nodig zijn om de kwaliteit van de gastouderopvang te verbeteren. Ook gaat het voorstel voorbij aan de werkbaarheid van nieuwe eisen voor de gastouders. Extra onderzoek naar manieren om de kwaliteit van gastouderopvang te verbeteren is nodig om nieuwe maatregelen te kunnen rechtvaardigen. Pas daarna kunnen ook de verwachte kwaliteitseffecten van maatregelen worden afgewogen tegen de aanzienlijke extra regeldrukkosten die daarmee gaan optreden. Dat schrijft ATR in een advies aan de minister van SZW.
Papieren eisen
Het voorstel van het kabinet bevat voornamelijk ‘papieren’ maatregelen die de kwaliteitseisen aan gastouderopvang aanscherpen. Zo moeten gastouders voortaan een pedagogisch werkplan opstellen. En moet het pedagogisch beleidsplan van de gastouderbureaus worden aangevuld. Ook krijgen gastouders – verplicht – minimaal drie uur begeleiding van een pedagogisch beleidsmedewerker van een gastouderbureau.
Positieve trend gestart
De gedachte is met al deze maatregelen de pedagogische kwaliteit van de opvang te verbeteren. Uit onderzoek blijkt dat 21% van de ruim 15 duizend gastouders opvang biedt van lage of zeer lage pedagogische kwaliteit. Aanleiding voor het kabinet om extra maatregelen te nemen. Uit de toelichting op het besluit blijkt echter dat de variatie in kwaliteit al wel begint af te nemen. Er lijkt inmiddels ook een professionaliseringslag in gang gezet. Die positieve trend maakt dat wettelijke maatregelen mogelijk op dit moment nog niet noodzakelijk zijn.
Onderbouwing schiet tekort
Het voorstel maakt de noodzaak daartoe niet duidelijk. Het voorstel maakt ook niet duidelijk wat het concrete doel van de nieuwe, strengere, eisen zou moeten zijn. Er zijn geen meetbare normen in het voorstel opgenomen. Daardoor is na invoering ook de effectiviteit niet goed te beoordelen. Daar staan wel zekere regeldrukkosten tegenover: die stijgen voor gastouderbureaus en gastouders met jaarlijks € 11,7 miljoen en € 4,5 miljoen eenmalig. Een betere onderbouwing van de effectiviteit is nodig om een goede afweging van het voorstel te kunnen maken.
Maatschappelijke discussie
Uit de toelichting blijkt niet dat nog meer ‘papieren maatregelen’, zoals het opstellen van een werkplan, gastouders verder gaan helpen. Ook is niet onderzocht of zij in staat zullen zijn een goede uitvoering te geven aan de aanvullende eisen. Bovendien kunnen nieuwe eisen averechts werken, wanneer gastouders afhaken bijvoorbeeld. Een maatschappelijke discussie over hoe gastouders kunnen worden gestimuleerd en gefaciliteerd de kwaliteit van hun opvang te verbeteren levert mogelijk meer op dan het stellen van meer papieren eisen. Nader onderzoek naar wat echt kan werken is voor die discussie essentieel.