Wetsvoorstel Afschaffen van de fusietoets in het funderend onderwijs
De fusietoets is in 2011 geïntroduceerd als gevolg van de kritiek op de schaalvergroting in het onderwijs. Het ging om een inhoudelijke toets waarbij de minister werd geadviseerd door de Commissie Fusietoets in het Onderwijs (CFTO als het een fusie in het funderend onderwijs betrof. Na een evaluatie in 2015 is geconcludeerd dat de fusietoets voor het funderend onderwijs niet goed uitwerkt als het gaat om de doelen waarvoor de wet was bedoeld: de menselijke maat in het onderwijs, de keuzevrijheid op lokaal niveau en de aanpak van krimp. Er is ook geen draagvlak in het onderwijsveld voor de toets, mede omdat de procedure als moeizaam en complex wordt ervaren. Verder is ook de maatschappelijke context waarin fusiebewegingen plaatsvinden, veranderd: leerlingenaantallen dalen en er bestaat zorg over het behoud van een kwalitatief goed onderwijsaanbod.
Het voorliggende wetsvoorstel schaft de fusietoets in het funderend onderwijs af. ATR constateert dat nut en noodzaak van de afschaffing goed is uiteengezet. Het concludeert bovendien dat met de afschaffing van de toets is gekozen voor een minder belastend alternatief. Tegelijkertijd blijven er waarborgen om een zorgvuldig fusieproces te borgen. Zo blijft de fusie-effectrapportage (FER) een verplicht onderdeel van het fusietraject. In de FER worden de motieven en afwegingen voor een fusie vastgelegd. De FER is bedoeld om alle belanghebbenden een stem te geven in een transparant afwegingsproces.
In de toelichting bij het wetsvoorstel is aangegeven wat de (blijvende) administratieve lasten zullen zijn bij een fusietraject. De eventuele vermindering van de administratieve lasten is echter nog niet uitgewerkt. ATR adviseert dit alsnog te doen. Het modelformulier voor de toekomstige FER wordt nog bij ministeriële regeling vastgesteld. ATR adviseert om bij de uitwerking daarvan de gevolgen voor de regeldruk inzichtelijk te maken.
Advies ATR aan Minister voor Basis- en Voorgezet Onderwijs en Media – Afschaffen fusietoets